Godsdienst en zijn derivaten

‘Hoeveel divisies heeft de paus?’, was een van de vragen toen in 1945 de deelnemers aan de top van Jalta werden vastgesteld. De vraag is wat een paus met volgelingen – van wie sommigen bewapend zijn – te verdedigen heeft. Aan de kleding van zijn Zwitserse Garde kun je zien dat het lang geleden is dat de paus een leger had. Maar elders bestaat godsdienst die gewapend is wel. Op het toppunt van zijn macht was het leger van de sjah van Iran in grootte het vijfde van de wereld. Na de revolutie kwam de zeggenschap over militairen in handen van geestelijken. Iran was een tot de tanden bewapende islamitische theocratie geworden.  Met spreuken uit heilige boeken om hun hoofd gebonden vertrokken Khomeiny’s soldaten naar het toneel van de oorlogen.

In het Midden-Oosten is de politiek meestal als leger uitgerust en georganiseerd. Uniformen, wapens en openbare manifestaties zijn er de uitdrukking van; de politiek marcheert door de straten van dorpen en steden en houdt oefeningen in boomgaarden die verlaten zijn. De partijen hebben indrukwekkende namen, die vaak verwijzen naar het koninkrijk van hun god. De aanhangers noemen zichzelf martelaren.

Het is een deel van de wereld waar godsdienst misschien niet de reden, maar wel de ruim voorradige brandstof van oorlog is. Voor begrip van de conflicten in het Midden-Oosten is kennis van de verschillende geloofsrichtingen vaak doorslaggevend. Zou de vrede worden bevorderd als er in de Islam ook een paus en een soort van Vaticaanstad komt?

Vooralsnog is de islam een bloedgodsdienst terwijl het christendom bloed succesvol in wijn heeft getransformeerd. De godsdienstoorlogen zijn in West-Europa al weer eeuwen geleden afgelopen, waarschijnlijk neemt het belang van religie af wanneer de rijkdom toeneemt.

images-1

Volgens paus Franciscus kunnen atheïsten ook in de hemel komen. Er zijn meer tekenen die erop wijzen dat de RK Kerk met zijn komst een andere koers gaat volgen. Na een intellectueel als Benedictus XVI kwam er een kerkelijk leider die zich in navolging van zijn naamgever Franciscus van Assisi  bekommert om de noden van armen, behoeftigen, abnormalen en ongelovigen. De RK Kerk krijgt liefdadigheid als doel en wordt een non-gouvernementele organisatie.  En zo vertrekken God, Jezus en de Heilige Geest uit Rome.

De vraag is of deze goede werken voldoende reclame voor het voortbestaan van de Kerk van Rome zullen zijn.

In de islamitische wereld is de reactie op de dynamiek van de globalisering orthodoxie. Revolutionaire bewegingen beroepen zich op een islam zoals de profeet die in de zevende eeuw gepraktiseerd heeft. Met een mythe van zuiverheid stellen zij zich tegen de moderniteit teweer. En God zelf? Die blijft bij al de veranderingen en problemen van aanpassing verweesd achter.

‘Als God almachtig is en ellende laat voortbestaan, dan is Hij een boef’, zegt Piet van Mensvoort die dertig jaar van zijn leven als katholieke missionaris bij Papoea’s gewerkt heeft. ‘ Het is niet dat wij God nodig hebben, maar juist andersom, Hij heeft ons nodig’.

Bij al die drukte komt de vraag waar godsdienst ook al weer voor diende.

J.D.


Posted

in

by

Tags: